Sporty zimowe, takie jak narciarstwo i snowboard, cieszą się ogromną popularnością na całym świecie. Szacuje się, że każdego roku na nartach jeździ około 200 milionów osób, podczas gdy liczba snowboardzistów sięga 70 milionów. Pomimo że obie aktywności dostarczają niezapomnianych wrażeń, niosą również ryzyko urazów.
Urazowość na stoku – Statystyki
Według badań, do urazów dochodzi średnio w 2-3 przypadkach na każde 1000 dni zjeżdżania na nartach lub snowboardzie. W Polsce, według danych Głównego Urzędu Statystycznego, 22% Polaków deklaruje umiejętność jazdy na nartach lub snowboardzie. Szacuje się, że rocznie dochodzi do około 3 000 wypadków na stokach narciarskich.
W kontekście wieku najczęściej wypadkom ulegają narciarze w wieku 41-50 lat (20,2%), a następnie osoby w przedziałach wiekowych 21-30 lat (19,4%) oraz 11-20 lat (18,4%). Najrzadziej na stoku obrażeń doznają dzieci do 10. roku życia (4,4%) oraz seniorzy powyżej 61. roku życia (9,3%).
Najczęstsze urazy na stoku
U narciarzy i snowboardzistów ryzyko urazów jest podobne, jednak różnice są w rodzajach urazów. U narciarzy najczęściej dochodzi do urazów kończyn dolnych (ok. 70%), szczególnie kolan. Natomiast u snowboardzistów ponad 50% dotyczy urazów kończyny górnej.
Urazy kolan najczęściej dotyczą skręceń, w tym skręceń więzadeł, szczególnie więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Z kolei snowboardziści są bardziej podatni na urazy nadgarstków, zwichnięcia barków oraz wstrząsy mózgu.
Warto podkreślić, że częściej urazom ulegają początkujący oraz osoby z mniejszymi umiejętnościami, więc warto pamiętać, żeby nie przeceniać swoich możliwości na stoku oraz korzystać z pomocy instruktorów podczas nauki jazdy.
Co zwiększa ryzyko urazów na stoku?
- Niskie umiejętności - Początkujący około 5 razy częściej doznają urazów, dlatego warto korzystać z lekcji z instruktorem podczas nauki jazdy.
- Źle dobrany sprzęt - Bardzo ważne, żeby dobrać sprzęt do swoich umiejętności, narty powinny w odpowiednim momencie się wypiąć, ponieważ jest to jedna z najczęstszych przyczyn skręcenia kolana.
- Słaba kondycja - Najczęściej do urazów dochodzi podczas ostatniego zjazdu, może to być „klątwa”, ale bardziej prawdopodobne, że jest to efekt zmęczenia.
- Słaba stabilizacja tułowia - Tułów jest naszą podporą do pracy kończyn, jeśli mamy silniejsze mięśnie tułowia będziemy w stanie lepiej kontrolować kończyny.
- Słabe mięśnie kończyn dolnych - Na nartach najczęściej dochodzi do urazów kończyn dolnych, mocne mięśnie (szczególnie mięśnie pośladka i uda) mogą na pomoc „uciec” przed urazem; łączy się to również z pkt. 3.
- Brak umiejętności upadania - Jest to szczególnie istotne dla snowboardzistów, u których najczęstsze urazy dotyczą kończyn górnych, ponieważ podparcie się ręką podczas upadku, upadek na zgięty łokieć i brak umiejętności amortyzacji często doprowadza do złamań lub zwichnięć.
Na co mamy wpływ? Jak być bezpieczniejszym na stoku?
- Odpowiednie przygotowanie fizyczne - Bardzo często jedziemy w góry bez odpowiedniego przygotowania kondycyjnego i fizycznego. Warto o to zadbać przed wyjazdem i rozpocząć trening najlepiej kilka tygodni przed. Trening powinien obejmować trening wydolności ogólnej, trening stabilizacji tułowia, siły i mocy mięśni kończyn dolnych, stabilizacji kończyn dolnych oraz trening upadania.
- Dobrze dobrany sprzęt - Buty, narty, deski snowboardowe i kaski powinny być dopasowane do poziomu umiejętności i rozmiaru użytkownika. Bądźmy szczerzy podczas wypożyczania i ustawiania sprzętu. Nie zawyżajmy swoich umiejętności, żeby sprzęt był dobrze dobrany.
- Rozgrzewka przed zjazdem - Przygotowanie mięśni do wysiłku zmniejsza ryzyko kontuzji. Przed pierwszym zjazdem powinniśmy się rozgrzać. W jaki sposób? Tłumacząc najprościej- podwyższyć temperaturę mięśni kończyn dolnych i rozruszać każdą część ciała począwszy od głowy, przez barki, łokcie, nadgarstki, kręgosłup, biodra i kolana.
- Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa na stoku, to jest oczywiste - Uważajmy na siebie i na innych. Pamiętajmy, że nie każdy ma takie same umiejętności.
- Poziom zaawansowania - Warto pamiętać, że początkujący narciarze i snowboardziści są około pięć razy bardziej narażeni na urazy niż osoby zaawansowane. Dlatego ważne jest, aby nowicjusze korzystali z nauki jazdy z instruktorem i unikali zbyt trudnych tras.
- Świadomość mechanizmów urazów - Znajomość najczęstszych urazów i sytuacji, w których do nich dochodzi, pozwala ich lepiej unikać.
Podsumowując, chociaż narciarstwo i snowboard to sporty przynoszące wiele radości, niosą ze sobą pewne ryzyko urazów. Świadome przygotowanie i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa mogą znacząco zredukować to ryzyko, pozwalając cieszyć się zimowym szaleństwem bez przykrych niespodzianek. Przed wyjazdem warto zadbać o dobre przygotowanie i najlepiej to zrobić pod okiem specjalisty.
Jeśli szukasz pomocy przed wyjazdem na stok lub doznałeś urazu na stoku - w Manus FizjoMedic możemy Ci z tym pomóc!
